مشعل‌های گاز عسلویه به عنوان پایتخت انرژی و قطب استقرار بزرگترین پالایشگاههای گازی و صنایع پتروشیمی کشور آلودگی شدید هوا و محیط زیست را سبب شده و سلامتی حدود 100 هزار نفر از بومیان و شاغلان در این منطقه را به خطر انداخته است.
به گزارش ایرنا، وضعیت آلودگی هوای عسلویه به حدی است که برخی کارشناسان و سازمان‌ها در ارزیابی خود، آلودگی هوای منطقه را با توجه به شرایط خاص آن، 100 برابر تهران اعلام کرده اند.
تولید مواد و پسماندهای شیمیایی و هدایت این مواد آلوده کننده به سمت مشعل هایی که در آسمان عسلویه می سوزند و دود و مواد سمی ناشی از آنها خطر ابتلا به بیماری‌های تنفسی را افزایش می دهد.
تحقیقات انجام شده در مورد تاثیرات این آلودگی و آلاینده‌های شیمیایی و صنعتی بر تخریب سواحل، زمین‌های کشاورزی و فرسایش خاک، انقراض گونه‌های جانوری و گیاهی در جنگل حرا، آلودگی خلیج فارس و کاهش آبزیان بدلیل دفع پسامدهای شیمیایی، نشانگر تاثیرات زیست محیطی در منطقه وتاثیر این آلاینده‌های شیمیایی، آلودگی هوا و آلودگی صوتی بر بهداشت جسمی و روانشناختی مردم بومی منطقه که در فاصله کمتر از یک کیلومتری این پالایشگاه‌ها زندگی می کنند.
به یقین حرکت در مسیر توسعه باید مبتنی بر نگرش محیط زیست صورت پذیرد که این امر در سایه رعایت استانداردها و تعامل و همدلی مسئولان با مردم امکانپذیر خواهد بود.
توسعه اقتصادی پایدار کشور مرهون بهره برداری مناسب از امکانات آب، خاک، منابع طبیعی و ظرفیت‌های موجود نیروی انسانی و به عبارتی حفاظت از محیط زیست است.
امروز برای رسیدن به توسعه پایدار علاوه بر مسائل اقتصادی شاخص‌های اجتماعی و زیست محیطی نیز دارای اهمیت بسیار هستند و در واقع توسعه‌ای پایدار است که هر سه این شاخص‌ها را در برگیرد.
هم اکنون محیط زیست رکن اصلی توسعه در هر صنعتی است، طوریکه در نشست پاریس تصمیم هایی مهم در این حوزه گرفته شد و 100 میلیارد دلار برای کمک به طرح‌های زیست محیطی در سراسر جهان به تصویب رسید که تا پایان سال گذشته حدود 15میلیارد دلار از این مبلغ به حساب صندوق فضای سبز (جی سی اف Green Climate Fund) واریز شده است.
کشورهای صنعتی که آلایندگی‌های عمده ایجاد می‌کنند باید این مبلغ را به این صندوق واریز کنند.
این منابع به صورت گلوبال در این صندوق وجود دارد و به طرح‌هایی که بتوانند فرایند آن را طی کنند پرداخت می‌شود، طوریکه در این فرآیند به طرح های دوستدار محیط زیست در هر نقطه از زمین که از صنایع، رفع آلودگی کنند، پرداخت می‌شود.
بنابراین اگر ما بتوانیم ضوابط، مقررات و فرایندی که برای یک طرح زیست محیطی تعیین شده است را طی کنیم، می‌توانیم از این منابع استفاده کنیم و هیچ محدودیتی در این زمینه وجود ندارد و می‌توان تا چند میلیارد دلار از منابع صندوق جی سی اف برای طرح‌های زیست محیطی استفاده کرد مشروط به اینکه این طرح‌ها توسط مشاور متخصص بین‌المللی مطالعه و تایید شود.
صندوق جی سی اف در ایران تشکیلاتی دارد که در سازمان محیط زیست واقع شده است.
هم اکنون سالانه 150 میلیارد متر مکعب گاز در جهان تحت عنوان فلرینگ (سوزاندن گازها توسط مشعل) به مواد آلاینده تبدیل می‌شود که طبق آمارهای بانک جهانی این رقم چیزی معادل یک سوم مصرف گاز کل اروپا است.
ایران نیز یکی از کشورهایی است که باتوجه به حجم بالای تاسیسات نفت و گاز، باید برای کاهش میزان فلرینگ خود تلاش‌های فراوانی داشته باشد و راهکارهای مناسبی نیز اخذ کند.
مطابق تعهدات بین المللی ایران در کنفرانس پاریس، مقرر شده بود در صورت برقرار بودن تحریم ها، کشورمان 4.5 درصد گازهای گلخانه ای خود را کاهش دهد و در صورت برداشته شدن کامل تحریم ها، تعهد ایران مبنی بر کاهش 12 درصدی گازهای گلخانه ای بوده است.
* وضعیت آلایندگی طرح توسعه میدان گازی پارس جنوبی در عسلویه
رئیس اداره پایش اداره کل حفاظت محیط زیست استان بوشهر گفت: در مجموع قراراست 14 واحد پالایشگاه گازی در قالب 24 فاز در منطقه ویژه پارس جنوبی به مرحله بهره برداری و تولید برسند که از این شمار تاکنون 10واحد پالایشگاهی در مرحله بهره برداری و تولید و چهار واحد در مرحله طراحی و ساخت و ساز است.
حسین یگانه درگفت وگو با ایرنا افزود: از مجموع 10 واحد پالایشگاه گازی فعال 40 فلر با مشعل فعال در منطقه وجود دارد.
وی اضافه کرد: از مجموع 34 واحد پتروشیمی پیش بینی شده هم اکنون 15 واحد در حال فعالیت است که به همین نسبت 15 فلر فعال وجود دارد و مابقی واحدها در دست ساخت و ساز یا تعیین پیمانکار قرار دارد.
رئیس اداره پایش محیط زیست استان بوشهر افزود: روزانه هشت میلیون مترمکعب گاز توسط پالایشگاههای پارس جنوبی فلرسوزی می شود که این حجم معادل یک سوم گاز ترش مصرفی در پالایشگاه اول پارس جنوبی است.
یگانه بیان کرد: روزانه هزار تن گاز اس او 2 و یکهزار و 500 تن گاز سی او 2 از مجموع 10 پالایشگاه فعال پارس جنوبی و روزانه 800 تن سی او 2 از واحدهای پتروشیمی فعال منطقه در اثر فلرسوزی در فضای منطقه منتشر می شود.
وی با بیان اینکه در حدود 88 درصد آلایندگی‌های پالایشگاهی از فازهای جدید گازی است گفت: فازهای یک تا 10 (پالایشگاههای 1 تا 5 ) به عنوان پالایشگاههای قدیمی منطقه به حساب می آیند.
یگانه ادامه داد: به صورت معمول پالایشگاههای تازه تاسیس پس از راه اندازی حدود 18 ماه به فلرسوزی نرمال می رسند و کاهش فلرینگ خواهند داشت.
رئیس اداره پایش اداره کل حفاظت محیط زیست استان بوشهر افزود: با توجه به قرارگیری منطقه پارس جنوبی در حاشیه دریا و وجود رطوبت بالای جو انتشار آلاینده‌های گازی اسیدی از نوع ترکیبات سولفور، نیتروژن و دی اکسید کربن در جو بارش باران‌های اسیدی دور از احتمال نیست.
یگانه اظهار کرد: هم اکنون برای تعیین اثر و میزان دقیق آلاینده‌ها روی حیات زیستمندان منطقه، نیاز به مطالعه گسترده بافت شناسی و ردیابی عناصر در اندام‌های گیاهی یا حیوانات دارد.
وی گفت: روزانه در حدود چهار میلیون مترمکعب پساب صنعتی ناشی از عملیات کولینگ واتر، تصفیه شیمیایی پساب‌های خطرناک روغنی و هیدروکربنی، مازاد پساب بهداشتی تصفیه شده و در زمان بارندگی پساب‌های سطحی جاری شده از سطوح واحدهای صنعتی از واحدهای پالایشگاهی و پتروشیمی پارس جنوبی به دریای خلیج فارس وارد می شود.
یگانه افزود: به طور کلی بدلیل تفاوت در ماهیت ترکیب‌های تشکیل دهنده فاضلاب‌های صنعتی با کیفیت آب خلیج فارس، بروز هرگونه آلودگی‌های اولیه و ثانویه متصور است.
وی یادآور شد: بر اثر ورود فاضلاب‌های دارای ترکیبات نیتروژن و فسفر و یا فاضلاب‌های حاوی مواد ریز مغذی به درون خلیج فارس می توان در مواقعی از سال که شرایط تشکیل جزر و مد قرمز (شکوفایی بالای فیتوپلانکتونها) وجود دارد، به صراحت اعلام کرد که بیشترین میزان مرگ و میر آبزیان در حاشیه مناطق ساحلی را شاهد خواهیم بود.
* اقدامات محیط زیست برای کنترل آلودگی‌های پارس جنوبی
یگانه درباره اقدامات محیط زیست استان بوشهر در ارتباط با کنترل آلودگی‌های پارس جنوبی گفت: این اداره کل پیگیری استفاده از تکنولوژی‌های نوین در فازهای در دست ساخت برای اینکه عملیات فلرینگ به حداقل ممکن برسد را انجام داده است.
وی یادآور شد: همچنین پیگیری کاهش و یا برطرف کردن فلرینگ حجم بالایی از گازهای اسیدی و تاثیر آن بر محیط زیست منطقه در واحدهای پالایشگاهی فعال طبق برنامه زمانبندی از طریق مجتمع گازی پارس جنوبی اجرا شده است.
یگانه، موظف کردن واحدهای صنعتی مستقر در منطقه پارس جنوبی به ارائه گزارش خوداظهاری در باره خروجی‌های دودکش، اندازه گیری هوای محیطی، آلودگی صوتی، پساب، ملزم کردن واحدهای موجود برای نصب سیستم پایش آنلاین برای رصد و مانیتورینگ دائم از طریق سامانه اینترنتی در محل اداره کل محیط زیست طبق برنامه ریزی مدون را از جمله دیگر اقدام‌های انجام شده توسط این اداره کل عنوان کرد.
وی بیان کرد: هم اکنون 2 ایستگاه سنجش هوای محیطی از طرف اداره کل محیط زیست استان بوشهر در منطقه پارس جنوبی مستقر شده است که یکی در حد فاصل عسلویه به نخل تقی و دیگری در شهر کنگان نصب شده و بصورت دائم نسبت به اندازه گیری شاخص‌های کیفی هوای محیطی اقدام می شود.
وی یادآور شد: همچنین راه اندازی هشت ایستگاه سنجش هوای محیطی در منطقه عسلویه متعلق به سازمان منطقه ویژه اقتصادی پارس جنوبی نیز انجام شده است.
یگانه اظهار کرد: انجام بازدیدهای سرزده و دوره ای از وضعیت عملکرد زیست محیطی فازهای گازی و پالایشگاه ها، پیگیری ارائه گزارش حوادث رخ داده در زمینه اچ اس ای (ایمنی، بهداشت و محیط زیست) در بخش‌های فازهای گازی و پالایشگاه‌ها و نیز ارائه مستمر آن در زمانهای آتی، پیگیری برای جلوگیری از سوزاندن پسماندهای مایع دی اس او، ال دی اچ ای در گودال آتش(بی یوآران پی ای تی)، پیگیری برای جلوگیری از کارکرد نامطلوب زباله سوزها باتوجه به انتشار عوامل آلاینده ای از جمله SO2، NO، NO2،سی او2، ان او2، ان او، سی او، اس او 2، تی اس پی، اچ 2 اس، دی اکسین، فوران و هیدروکربن‌ها از جمله دیگر اقدام‌های انجام شده است.
وی گفت: پیگیری برای جلوگیری از دپو نامناسب و غیرایمن گوگرد در حاشیه اتوبان عسلویه و پیگیری حقوقی، پیگیری موردی آلودگی‌های ایجاد شده توسط واحدهای مستقر در منطقه در زمینه موارد مختلف از جمله پیگیری موضوع آلودگی فاضلاب صنعتی مجتمع گاز پارس جنوبی از طریق مراجع قضایی و موارد متعدد دیگر، پیگیری قضایی موارد بحرانی ایجاد آلودگی در منطقه، ایجاد رویه و ساز و کار مشخص در زمینه مدیریت پسماندهای صنعتی و ویژه و موظف کردن واحدهای صنعتی مستقر در منطقه پارس جنوبی به اخذ مجوز زیست محیطی برای خروج هر نوع پسماند از منطقه نیز توسط محیط زیست استان بوشهر انجام شده است.
وی بیان کرد: پیگیری جدی خروج غیرقانونی محموله‌های پسماند ویژه از طریق ستاد نظارت گمرکهای استان و سازمان منطقه ویژه، تشکیل کمیته تخصصی محیط زیست عسلویه در معاونت محیط زیست انسانی سازمان و با حضور مسئولان محیط زیست وزارت نفت، پیگیری طرح تفکیک و امحای دی اس او پالایشگاههای گازی در منطقه ویژه اقتصادی پارس جنوبی از سال 95 نیز صورت گرفته است.
یگانه یادآور شد: ابلاغ پارامترهای خوداظهاری در پالایشگاههای گاز برای ایجاد وحدت رویه در ارزیابی آلودگی منابع ثابت و محیطی، پیگیری اجرای سیستم بازیابی گازهای فلر (Flare Gas Recovery) با عنوان طرح جامع توسعه پایداری پارس جنوبی به منظور بازیافت و مصرف گازهای ارسالی به مشعل در تمامی طرح‌های توسعه ای و پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌های در دست احداث و یا در حال بهره برداری پارس جنوبی، برنامه ریزی برای جداسازی خطوط ارسال پساب پتروشیمی‌های سایت 1 و2 مستقر در عسلویه به سمت پتروشیمی مبین نیز انجام شده است.
وی پیگیری شناسایی منابع آلاینده شیمیایی هوا و برطرف کردن نشتی‌ها در همه واحدهای پتروشیمی در عسلویه از طریق شرکت عملیات غیر صنعتی پازارگاد، پیگیری اجرا و توسعه سیستم‌های پایش لحظه ای هوا و پساب در واحدهای پالایشگاهی و پتروشیمی و پیگیری برای حذف فلر در پالایشگاه اول مجتمع گاز پارس جنوبی را از جمله دیگر اقدام‌های انجام شده توسط اداره کل محیط زیست استان بوشهر عنوان کرد.
** طرح جامع محیط زیست عسلویه
رئیس واحد پژوهش آلودگی محیط پژوهشگاه صنعت نفت پیش از این گفته است: طرح جامع محیط زیست عسلویه، یک برنامه مدون همراه با توسعه صنعتی برای حفظ سرمایه خدادادی زیست محیط خلیج فارس است و وجود مناطق حفاظت شده ای همچون خلیج نایبند، ضرورت رویکرد ایجاد مناطق اکولوژی و اقتصادی را در منطقه عسلویه بیش از پیش آشکار می سازد.
محمد رضا حسنی نژاد فراهانی افزود: امروزه در دنیا مناطق صنعتی به صورت مناطق اکولوژی اقتصادی(ECO INDUSTRIAL ZONE ETZ ) طراحی و توسعه صنعتی همزمان و توام با حفظ محیط زیست با این طرح همراه می شود؛ طرح جامع مدیریت محیط زیست عسلویه نیز با استفاده از طرح‌های بروز دنیا تدوین خواهد شد.
فراهانی تاکید کرد: طرح جامع مدیریت محیط زیست عسلویه در قالب برنامه پنجم توسعه در زمانبندی، کوتاه مدت، میان و بلندمدت بر مبنایی چشم انداز 1404 تدوین شده است.
رئیس واحد پژوهش آلودگی محیط پژوهشگاه صنعت نفت، افزود: اکنون 10 پروژه پیشنهادی با بودجه ای بیش از 72 میلیارد ریال برای شروع طرح یادشده در مرحله تصویب است.
وی ادامه داد: برای دستیابی به نتایج این طرح باید استانداردهای زیست محیطی خاص مناطق اکولوژی اقتصادی تدوین شود.
حسنی نژاد فراهانی، اجرای استاندارد پروژه‌های مطالعات خوردگی، فضای سبز، مدیریت و مدل سازی فراکنش آلاینده‌های هوای منطقه عسلویه، استفاده از پساب‌های تولیدی برای تامین فضای سبز، ارزیابی زیست محیطی پرژه لندفیل پسماند عادی منطقه و پایش آنلاین پساب‌های منطقه را از جمله پروژه‌های کوتاه مدت طرح یادشده بیان کرد.
** خاموشی نخستین مشعل پارس جنوبی
در این ارتباط در وزارت نفت چند سالی است، طرح 'جامع توسعه پایدار پارس جنوبی' با هدف بازیافت و مصرف آلاینده‌های پارس جنوبی را به اجرا در آورده است.
طرح جامع توسعه پایدار بر دستیابی به منطقه پاک در پارس جنوبی بر پنج سال آینده متمرکز است که براین اساس به اعتباری بالغ بر 5.6 میلیارد یورو نیاز خواهد داشت.
این طرح و دیگر پروژه‌های در دست اقدام نخستین بار در ایران انجام می‌شود و هدف از اجرای آنها انتقال فناوری برای اجرای پروژه‌های آینده، بکارگیری توان داخلی و تلفیق توان و ظرفیت شرکت‌های خارجی با شرکت‌های داخلی است.
اکنون این طرح در منطقه پارس جنوبی به عنوان منطقه نمونه و پایتخت انرژی ایران اجرا می‌شود و نتایج این تجربه به‌صورت مستند و برای استفاده در دیگر مناطق عملیاتی صنعت نفت آماده خواهد شد.
اولین اقدام این طرح خاموشی فلر پالایشگاه اول مجتمع گازی پارس جنوبی است.
رئیس وقت سازمان حفاظت محیط زیست در آیین خاموشی این مشعل گفت: یکی از بزرگترین مجتمع‌های گازی دنیا در پارس جنوبی و عسلویه قرار دارد و بر اساس برنامه‌ای که مجتمع گاز پارس جنوبی برای حذف فلرها در این منطقه طراحی کرد، نخستین مشعل در عسلویه خاموش در واقع این مشعل تبدیل به مشعل سبز شد.
معصومه ابتکار افزود: براساس برنامه ارائه شده تا سال 98 همه فلرها در پارس جنوبی جمع‌آوری می‌شود که این مساله نقشی بسیار مهم در کاهش آلودگی هوا و ارتقای کیفیت زندگی کارکنان و ساکنان عسلویه دارد.
وی اظهارداشت:با خاموش شدن مشعل‌ها گازهایی که از طریق فلرها سوخته می شود به مدار برمی‌گردد و قابل بازیافت و استفاده مجدد است و سالانه تا 19 هزار واحد مسکونی می‌تواند از بازیافت آن گازرسانی شود.
ابتکار اضافه کرد: خاموش شدن فلرها در پارس جنوبی نقش فراوانی در صرفه‌جویی انرژی و تاثیر بسزایی در کاهش گازهای گلخانه‌ای دارد.
وی یادآورشد: برنامه ارائه شده در این زمینه قابل تائید سازمان حفاظت محیط زیست است و برنامه‌های دیگری شامل کاهش آلودگی پساب و مدیریت پسماندهای صنعتی هم ارائه شده است که زیر نظر سازمان حفاظت محیط زیست و با بازرسی و نظارت دقیق این برنامه اجرائی خواهد شد.
مدیرعامل شرکت مجتمع گاز پارس جنوبی نیز گفت: با همت والای متخصصان این عرصه، سرانجام پالایشگاه اول مجتمع گاز پارس جنوبی به عنوان پرچمدار سبز صنعت نفت و گاز، موفق به خاموش کردن نخستین مشعل (فلر) این پالایشگاه شد تا بدین طریق، گامی بلند در راستای مدیریت کربن برداشته باشد.
مسعود حسنی افزود: خاموشی فلر پالایشگاه اول پارس جنوبی در کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای نقش بسیار مهمی دارد و ما را برای اجرای پروژه‌های مشابه برای سایر پالایشگاه‌ها و فازها مصمم‌تر خواهد کرد.
وی بابیان این که این کار برای پایبندی به مسولیت‌های زیست محیطی این مجتمع انجام شده است ادامه داد: ایران برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای خود در مقایسه با سالهای گذشته، به دنیا تعهداتی دارد و در این راستا اقدام پالایشگاه اول پارس جنوبی در کاهش فلرینگ خود، بسیار ارزشمند و قابل تقدیر است.
مدیر عامل مجتمع گاز پارس جنوبی گفت: هم اکنون این مجتمع گازی نزدیک به 64 درصد گاز کشور را تامین می‌کند و در حوزه بهره‌برداری دارای بالاترین شاخص‌های عملکردی است.
مسعود حسنی افزود: برای رسیدن به توسعه پایدار باید به همه مواردی که این پالایشگاه‌ها و ذی‌نفعان آن را متأثر می‌کند، پرداخته شود.
وی بیان کرد:پالایشگاههای عظیمی که در پارس جنوبی هستند، نقش بسزایی در رشد و بالندگی تمام صنایع کشور، اشتغال، پتروشیمی و غیره دارند، اما یکی از مهمترین وظایف آنها توجه به مسئولیت‌های اجتماعی است که بخشی از آن در دل همین اشتغال و ایجاد رفاه عمومی و مسائل این چنینی قابل بررسی و دستاوردی مهم است.
حسنی ادامه داد: یکی از مهمترین نکات که در سالیان اخیر نیز بسیار مورد توجه قرار گرفته است، موضوع مهم محیط زیست است که در واقع علاوه بر یک وظیفه سازمانی در ابتدا یک وظیفه انسانی است.
وی گفت: اگرچه در سالهای اخیر در ایران تلاش‌های فراوانی برای کاهش فلرینگ صورت گرفته است و در یک نمونه عملی در بین سالهای 87 تا 95 میزان فلرینگ در پالایشگاههای اول تا پنجم پارس جنوبی از 2 هزار و 900 میلیون مترمکعب به 400 میلیون متر مکعب رسیده است و بتازگی نیز در اقدامی مناسب یکی از فلرهای پالایشگاه اول پارس جنوبی نیز خاموش شد، اما این کافی نیست و باید این روند ادامه یابد تا روزی که همه فلرهای پارس جنوبی خاموش شوند.
حسنی افزود: با خاموشی همه فلرهای پنج پالایشگاه مجتمع پارس جنوبی تا پایان سال 98 سالانه 400 میلیون متر مکعب گاز به تولید کشور افزوده می‌شود که با نرخ گاز 20 سنتی مبلغ این افزایش تولید برابر 80 میلیون دلار خواهد بود.
مدیرعامل پالایشگاه اول مجتمع گاز پارس جنوبی نیز گفت:برای انجام این کار هیچ الگوی جهانی در دسترس نبود و فقط باتوجه به دانش همکاران، تجربه و ریسک‌های عملیاتی که پذیرفته شد زمینه ساز این حجم برگشت گاز درکشور شد.
سید محمد مهدی هاشمی افزود: خاموش شدن نخستین مشعل در این پالایشگاه در بازه زمانی سه ماهه عملیاتی به صورت رسمی از سرویس خارج شد.
وی یادآورشد: حجم گازی که از این لحاظ دیگر در مشعل‌ها سوخته نمی شود معادل مصرف حدود 19 هزار خانوار در یک ماه در سردترین مناطق کشور است که در مناطق جنوبی کشور نیاز مصرفی 36 هزار خانوار است.
هاشمی ادامه داد: خاموش شدن این مشعل باعث جلوگیری از هدر رفت سالانه 120 میلیارد ریال خواهد شد و انجام آن با اتکا به دانش بومی 300 میلیارد ریال صرفه جویی داشته است.
وی افزود: مطالعات، مهندسی، تجهیزات، خرید، اجرا و عملیاتی کردن پروژه خاموشی مشعل در پارس جنوبی توسط همکاران این مجتمع انجام شده است.
*نخستین قرارداد طرح جامع توسعه پایدار پارس جنوبی امضا شد
قرارداد پروژه بازیافت و مصرف گاز فلر پالایشگاه دوم پارس جنوبی (فازهای 2 و 3)، روز 15 شهریورماه 96 میان شرکت ملی نفت ایران و کنسرسیومی متشکل از شرکت سوفره‌گاز (SOFREGAZ) فرانسه و شرکت صنعت سازه ثمین امضا شد.
مدت اجرای این قرارداد 30 ماه درنظر گرفته شده که 24 ماه مربوط به اجرای پروژه و 6 ماه نیز مرحله تحویل به کارفرماست و هزینه اجرای این پروژه 42 میلیون یورو است.
اجرای این قرارداد (EPC) علاوه برانتقال فناوری و بومی‌سازی این طرح توسط شرکت فرانسوی به کارفرما و پیمانکاران ایرانی، روزانه از هدررفت 500 هزار مترمکعب گاز همراه مشعل جلوگیری می‌کند.
انجام مطالعات پروژه بازیافت و مصرف گاز فلر پالایشگاه دوم پارس جنوبی توسط تیم مهندسی و برنامه‌ریزی طرح جامعه توسعه پایدار و با استفاده از اطلاعات میدانی منطقه و پالایشگاه 2 و 3 صورت گرفته و نظرات مشورتی برنامه‌ریزی تلفیقی شرکت ملی نفت، کمیته فنی،کمیسیون مناقصات شرکت ملی نفت ایران و همکاری شرکت نفت و گاز پارس در فرآیندهای کیفی، کمی و زمانی آن مؤثر بوده است.
قرار است درصورت موفقیت آمیز بودن این طرح از تجربه به دست آمده برای جمع آوری گازهای مشعل‌ها (فلر) در اهواز و مجهز کردن سایر پالایشگاههای گاز پارس جنوبی به این فناوری استفاده شود.
* خاموشی فلرهای پنج پالایشگاه پارس جنوبی تا پایان سال 98 و جلوگیری از دود شدن سالانه 80 میلیون دلار
مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس بر ضرورت توسعه پایدار پارس جنوبی با محوریت محیط زیست تاکید و اظهار امیدواری کرد با ورود شرکت‌های بین‌المللی به کشور، طرح‌های جانبی باقیمانده در این منطقه تا پایان دولت دوازدهم به سرانجام برسد.
محمد مشکین‌فام،کاهش آلاینده‌های صنعتی در اسناد بالادستی را یکی از مهمترین دغدغه‌های مسئولان نظام عنوان کرد و گفت: بعد از اجرایی شدن برجام حرکت خوبی در وزارت نفت و شرکت ملی نفت ایران شکل گرفته که امضای این قرارداد نتیجه این تلاش‌ها بوده است.
مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس با ابراز امیدواری نسبت به اجرای این طرح در سایر پالایشگاههای 13گانه پارس جنوبی، کاهش فلرینگ را از 2 منظر حائز اهمیت دانست و اظهارکرد:رفع آلاینده‌های زیست‌محیطی برای حفظ سلامتی مردم و کارکنان مستقر در منطقه عسلویه و تکالیفی که از بعد جهانی برعهده داریم، لزوم ورود به پروژه کاهش آلاینده‌ها را مشخص می‌کند.
مشکین‌فام گفت:75 درصد آلاینده‌های دنیا توسط 10 کشور تولید می‌شود که در رتبه‌بندی جهانی، ایران رتبه سوم را کسب کرده و در خاورمیانه نیز اولین کشور است.
وی با اشاره به مبنای طراحی پالایشگاههای پارس جنوبی بر اساس no continue flaring بیان کرد:باتوجه به شرایط تحریم و همکاری نکردن سازنده‌های بین‌المللی، تعمیرات این بخش با چالش جدی روبرو شد که امیدواریم پس از اجرایی شدن برجام، همکاری مساعدی میان سازندگان و بهره‌بردار پارس جنوبی (شرکت SPGC) صورت بگیرد و مشکلات فلرینگ تا حدودی زیادی حل و فصل شود.
وی میزان سرمایه‌گذاری در شرکت نفت و گاز پارس را 70 میلیارد دلار عنوان کرد و گفت: این سرمایه‌گذاری در سالهای پیش رو به 90 میلیارد دلار می‌رسد که با احتساب 40 میلیون یورو برای پروژه بازیافت و مصرف گاز فلرهای پالایشگاه فازهای 2 و 3 پارس جنوبی، 12 پالایشگاه باقیمانده پارس‌جنوبی نیاز به سرمایه‌گذاری 500 میلیون یورویی دارد.
مشکین‌فام به پروژه‌های دیگری همچون پساب صنعتی، پالایش محصول جانبی DSO و استفاده از گاز دی‌اکسید کربن برای تبدیل به محصول باارزش واحدهای پتروشیمی اشاره کرد و افزود:با ورود شرکت‌های بین‌المللی به کشور امیدواریم طرح‌های جانبی باقیمانده در پارس جنوبی تا پایان دولت دوازدهم به سرانجام برسد.
مدیر پالایشگاه دوم مجتمع گاز پارس جنوبی گفت: این میزان در مورد پروژه زیرو فلرینگ فازهای 2 و 3 پارس جنوبی نیز که بزودی مراحل اجرایی خود را آغاز خواهد شد با توجه به حداقل میزان فلرینگ این پالایشگاه در سال که 120 میلیون متر مکعب است، ارزشی معادل حداقل 24 میلیون دلار خواهد داشت.
مهدی گرامی شیرازی ادامه داد: همچنین پس از جمع‌آوری و بازیافت گازهای آلاینده به عنوان بزرگترین منبع آلایندگی، مهمترین موارد استفاده و کاربرد آن می‌تواند شامل استفاده از گاز بازیافت شده به عنوان سوخت در شبکه‌ی سوخت همان پالایشگاه، برگرداندن گاز بازیافت شده به چرخه‌ی پالایش گاز در پالایشگاه، تزریق به خطوط سراسری گاز (پس از شیرین‌سازی)، تزریق گاز به مخازن نفت از طریق خط لوله 56 اینچ موجود بین عسلویه تا آغاجاری به منظور افزایش ظرفیت تولید نفت، تولید انرژی الکتریکی، فرآوری و تبدیل گاز به مایع ( جی تی ال، ال ان جی و ال پی جی که انتخاب و تولید فرآورده به ترکیبات گاز آلاینده و بازار هدف مربوط می‌شود) و فرآوری گاز و تبدیل به خوراک پتروشیمی‌ها باشد.
مدیر طرح جامع توسعه پایدار پارس جنوبی گفت: برای اجرایی شدن این طرح پیش از این با کمک نهادهای بین‌المللی حامی طرح‌های زیست محیطی و با وجود شرایط نابرابر بین‌المللی، بزرگترین شرکت اروپایی مالک دانش فنی و سازنده تجهیزات سامانه‌های بازیافت گاز فلر و شرکت طراح شبکه فلر پالایشگاههای گازی به ایران آمدند و مراحل مقدماتی با امضای سند چارچوب طرح برای عقد قرارداد با این شرکت برای احداث سامانه بازیافت و مصرف گازهای فلر پالایشگاه دوم گازی عسلویه به پایان رسیده است.
علی محمد احمدی افزود: این طرح به صورت ای پی سی و با یک سرمایه‌گذاری اندک که با ارزش سوزاندن کمتر از 2 سال گاز فلر هر پالایشگاه باز می‌گردد، اجرا خواهد شد.
وی اضافه کرد: با موفقیت این طرح، اولین پالایشگاه گازی کشور با رعایت معتبرترین استانداردهای زیست محیطی در منطقه ویژه انرژی پارس (عسلویه) به بهره‌برداری خواهد رسید.
احمدی گفت: در صورت اختصاص بموقع بودجه و برطرف کردن موانع اجرایی، در سال جاری شاهد آغاز به کار این طرح خواهیم بود.
* امکان بازیابی 95 درصد از گازهای ارسالی به مشعل‌های فازهای 2 و 3
سرپرست مهندسی و خدمات فنی پالایشگاه دوم مجتمع گاز پارس جنوبی گفت: با انجام پروژه بازیافت گازهای مشعل پالایشگاه دوم مجتمع گاز پارس جنوبی امکان بازیابی 95 درصد از کل گازهای ارسالی به مشعل‌های این پالایشگاه و تزریق مجدد گازهای بازیابی شده به جریان خوراک ورودی پالایشگاه محقق خواهد شد.
کورش کاوه‌ئیان افزود: پالایشگاه دوم در بخش خشکی مشتمل بر 2 فاز ( 2و3 )، چهار ردیف پالایش گاز و 6 شبکه مجزای ارسال گاز به مشعل‌ها ( هر فاز سه شبکه) شامل کم فشار، فشار متوسط و فشار بالاست.
وی ادامه داد: میزان گازهای ارسالی به این مشعل‌ها بر اساس طراحی 300 میلیون متر مکعب در سال بوده است که پس از ایجاد اصلاحات و بازنگری در محاسبات و بهینه کردن فرایند در سالهای گذشته، این میزان هم اکنون به حدود 120 میلیون متر مکعب گاز در سال کاهش پیدا کرده است.
کاوه ئیان اضافه کرد: طرح بازیابی گازهای ارسالی به مشعل‌های پالایشگاه دوم، گام بسیار بزرگی در راستای حفظ سرمایه ی ملی و جلوگیری از آلودگی محیط زیست است.
وی ادامه داد: با اجرای این پروژه، از انتشار 500 هزار تن در سال گاز دی اکسید کربن نیز جلوگیری خواهد شد.
کاوه ئیان گفت: فرآیند بازیافت و مصرف گاز فلر (FGR) به عنوان موثرترین فناوری و روش پیشرفته در دنیا به منظور جمع‌آوری گازهای مشعل پالایشگاه‌ها و تاسیسات مشابه صنعتی کاربرد دارد.
وی یادآورشد: با الگوبرداری و بومی‌سازی این طرح، قابلیت تعمیم و اجرای آن در دیگر فازهای پارس جنوبی نیز میسر خواهد شد.
* امضای تفاهم‌نامه فروش گازهای مشعل پالایشگاه نهم مجتمع گاز پارس جنوبی
سرپرست فاز 12 مجتمع گاز پارس جنوبی با اشاره به اهمیت برنامه‌های راهبردی این مجتمع در حوزه محیط زیست گفت: برنامه کاهش فلرینگ پالایشگاه نهم تا خاموشی کامل این فلرها دنبال می‌شود.
محمد مهدی هاشمی با بیان اینکه بخشی از گازهایی که به سمت فلر می‌رود، قابل استحصال بوده و امکان بازگشت به چرخه تولید دارد، افزود: در این ارتباط مطابق تجربه فاز یک، مطالعات لازم برای بازگشت نیمی از گازی که به فلر ارسال می‌شود، در دست بررسی و اجراست.
وی اضافه کرد: نیمی دیگر از گاز ارسالی به فلر نیز که امکان بازگشت به چرخه تولید ندارد، اما دارای ارزش حرارتی است در قالب یک تفاهم‌نامه به کارخانه سیمان کنگان فروخته می‌شود.
سرپرست پالایشگاه نهم پارس جنوبی، مهمترین هدف این طرح را کاهش میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای و بهبود وضعیت محیط زیست منطقه عنوان کرد و گفت: این اقدام ذی‌نفعان اجتماعی فراوانی از جمله کارکنان شرکت و مردم ساکن در منطقه و تأثیر به‌سزایی در حفاظت از محیط زیست و جامعه پیرامونی دارد.
وی گفت: از دیگر مزیت‌های این طرح حرکت در راستای تعهدات بین‌المللی است که ایران در کنفرانس پاریس متعهد شده انتشار گازهای گلخانه‌ای را کاهش دهد.
هاشمی با بیان اینکه مطالعات ابتدایی این طرح در گذشته انجام شده و مدتی است که در دست بررسی است، ادامه داد: این قرارداد نیازمند تدوین یک شیوهنامه از وزارت نفت بود که هم‌اکنون با پیگیری‌های صورت گرفته این شیوهنامه و نحوه قیمت‌گذاری مشخص شده است.
وی اظهار داشت: اولین جلسه برای انعقاد قرارداد 31مرداد ماه امسال برگزار شد و هم‌اکنون کارخانه سیمان کنگان در مرحله انتخاب مشاور و پیمانکار برای اجرای این پروژه است.
* کاهش فلرسوزی و توسعه جنگلهای حرا درپارس جنوبی
رئیس امور بهداشت، ایمنی و محیط زیست مجتمع گاز پارس جنوبی گفت: سیاست‌های اعمال شده در این شرکت دراجرای مسئولیت‌پذیری در حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی منجر به کاهش فلر سوزی (مشعل سوزی ) و توسعه جنگلهای حرا در پارس جنوبی شده است.
علیرضا نجومی افزود: در زمینه کاهش آلودگی هوا، طرح احیای جنگلهای حرا از ابتدای سال 90 آغاز شده است که تاکنون 109هزار اصله نهال حرا در 38هکتار مساحت از مناطق جزر و مد پارک ملی دریایی نایبند،کشت شده است.
وی یادآورشد: با توسعه جنگلهای حرا و افزایش فضای سبز در پالایشگاه‌ها میزان فضای سبز پالایشگاههای اول تا پنجم مجتمع گازی پارس جنوبی از 3.12 درصد در سال 90 به 11.41 درصد در پایان سال 95 افزایش یافته است.
وی یادآور شد: واحد حفاظت محیط زیست مجتمع گاز پارس جنوبی از سال 82 تاکنون به اندازه‌گیری آلاینده‌های هوای محیط اقدام کرده و همگام با توسعه مناطق عملیاتی، تعداد محل‌های نمونه‌برداری را به 27 ایستگاه افزایش داده است.
نجومی ادامه داد: کاهش مشعل‌سوزی، بهبود واحدهای بازیابی گوگرد، کاهش انتشار گازهای گلخانه ای، حذف چاله‌های سوزان در پالایشگاههای سوم تا پنجم و برنامه ریزی به منظور حذف در پالایشگاه اول، بهبود عملکرد سیستم‌های تصفیه فاضلاب، مدیریت بهینه پسماندهای صنعتی، ارتقای سطح آموزش و فرهنگ محیط زیستی و افزایش سطح فضای سبز، از اهم برنامه‌های مجتمع در صیانت از عرصه‌های طبیعی و پایبندی به تعهدات ملی و بین المللی است.
وی گفت: میزان مشعل سوزی با اجرای پروژ‌ه‌ها و اقدامات اصلاحی انجام یافته و با تلاش شبانه‌روزی متخصصان و کارکنان در پالایشگاههای اول تا پنجم از 2900 میلیون استاندارد متر مکعب در سال 87 به 416 میلیون استاندارد متر مکعب در پایان سال 94 ( میزان 86 درصد کاهش فلرینگ) کاهش یافته است.
نجومی اضافه کرد: شاخص مشعل‌سوزی جهت پایش نرخ گازهای ارسالی به فلر است که با شاخص‌های جهانی مورد قیاس قرار می‌گیرد.
وی افزود: شاخص انتشار آلاینده‌ی دی اکسید گوگرد در سطح مجتمع گاز پارس جنوبی تعریف شده است و مبنای آن کاهش انتشار آلاینده سی او 2 در محل خروجی دودکش واحدهای مذکور در دستور کار پالایشگاه‌ها قرار داده شده است.
* فعالیت شرکت ملی پتروشیمی برای صیانت از محیط زیست در عسلویه
شرکت ملی صنایع پتروشیمی همگام با دیگر شرکت‌های فعال در این صنعت، حفظ و صیانت از محیط زیست را در اولویت فعالیت‌های خود قرار داده است و خانواده بزرگ صنعت پتروشیمی ایران مصمم به رعایت الزامات زیست محیطی در همه بخش‌ها هستند.
در همین زمینه، نصب سیستم پایش آنلاین در بیش از 10 مجتمع پتروشیمی بطور کامل انجام شده است و بزودی همه مجتمع‌ها اقدام به نصب این سیستم خواهند کرد تا نظارت بر روند کنترل آلایندگی‌ها بهبود یابد.
اچ اس ایی پتروشیمی منطقه پارس نیز در محدوده شرکت‌های پتروشیمی مستقر در منطقه فعالیت می کند، این مجموعه در سال 1379 هجری شمسی با عنوان اداره ایمنی و آتش نشانی متمرکز پایه گذاری شد.
از دستاوردهای مهم سازمان اچ اس ایی پتروشیمی در منطقه، ایجاد هماهنگی و تعامل بین مجتمع‌های پتروشیمی و پرهیز از جزیره گرایی بویژه در هنگام بحران‌های منطقه ای و یا اجرای پروژه‌های منطقه ای است.
از سال 1374 عملیات اجرایی طرح توسعه میدان گازی پارس جنوبی در شهرستان‌های عسلویه و کنگان استان بوشهر آغاز شده و تاکنون از مجموع 24 فاز توسعه ای میدان گازی پارس جنوبی 18 فاز به بهره برداری رسیده و 6 فاز دیگر در دست اجراست که تا پایان سال 1397 باید همه این طرح‌ها به بهره برداری برسد.
هم اکنون از 18 فاز در بهره برداری میدان گازی پارس جنوبی روزانه 570 میلیون مترمکعب گاز تولید می شود.
در زمان حاضر بیش از 60 هزار نفر در طرح‌های توسعه میدان گازی پارس جنوبی مشغول کار هستند و جمعیت بومی منطقه نیز در شهرستان عسلویه حدود 40 هزار نفر است.
بهرام دشتی نژاد مدیر ایمنی، بهداشت و محیط زیست (اچ، اس، ای ) و پدافند غیرعامل سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس نیز برغم تماس‌های مکرر و وعده پاسخگویی به سئولات ایرنا پس از چند روز اعلام کرد اطلاعات لازم در مورد مشعل‌های عسلویه در اختیار اداره کل حفاظت محیط زیست استان بوشهر قرار دارد و حاضر به ارایه اطلاعات در این زمینه نشد.
سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس بـه نمایندگـی از وزارت نـفت وشـرکت ملی نفت ایـران وظیـفه اداره و راهبری حـوزه عملیاتی پشتیبانی پـارس جنوبی، پـارس کنگان و پـارس شمالی را برعهده دارد.
منبع: ایرنا
کانال رسمی تلگرام انجمن خوردگی ایران، کانالی برای انعکاس تازه‌ترین خبرها، گزارش‌ها و مطالب انجمن خوردگی ایران. با ما در https://t.me/ica1372 همراه شوید.