نخستین تصفیه خانه فاضلاب استان در سال ۷۳ در بندرعباس راه اندازی شد و به علت نبود برنامه‌ای جامع برای استفاده و نگهداری بیش از ۹۰ درصد از تاسیسات این تصفیه خانه از بین رفته و دچار زنگ زدگی و خوردگی شده است.
هدررفت طلای خاکستری در هرمزگان
سالانه بیش از ۲۰ میلیون مترمکعب پساب خانگی و صنعتی از شهرهای هرمزگان وارد خلیج فارس می‌شود.
با احتساب قیمت پایه هر مترمکعب ۴ هزار تومان فعلی سالانه ۸۰ میلیارد تومان سرمایه استان به دریا ریخته می‌شود.
اگر میانگین ۱۵ سال گذشته نیز محاسبه شود رقمی بیش از ۵۰۰ میلیارد تومان بدست می‌آید.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز خلیج فارس؛ استان هرمزگان بیش از ۱۸ سال است که درگیر خشکسالی است و بسیاری از منابع سطحی و زیرزمینی اش از بین رفته اند.
در استان با بارش 4۰ میلیمتر باران در پارسال جزو سه استان خشک کشور است.
از مجموع بارندگی صورت گرفته نیز بخش زیادی از آن تبخیر شده و یا به دشت‌های شور و دریا می‌ریزد.
مدیر عامل آب منطقه‌ای هرمزگان نیز می گوید: میزان ورودی آب به سد‌های استقلال میناب و شمیل و نیان (دو سد تامین کننده منابع آبی استان )صفر بوده است و مخازن این سد‌ها اکنون در حجم مردم و رو به پایان است.
هوشنگ ملایی می‌افزاید: اکنون همه ۷۵ دشت استان در وضعیت قرمز قرار دارد و منابع آبی در برخی از این دشت‌ها بیش از ۴۰ متر پایین‌تر رفته است.
بی آبی، هرمزگان را در خطر تنش آبی قرار داده است و راه‌های جایگزینی مانند استفاده از پساب و بازچرخه منابع موجود را در دستور کار قرار داده است.
در شرایط بی آبی فعلی استفاده از پساب بخشی از نیاز‌های فضای سبز، صنعت، تغذیه مصنوعی دشت‌های استان و شست و شو را تامین می‌کند.
مدیر عامل آب منطقه‌ای هرمزگان می‌گوید: با استفاده از پساب موجود در استان می‌توان ۴ هزار هکتار خانه باغ در اطراف شهرهای هرمزگان ایجادکرد.
هوشنگ ملایی می‌افزاید: با این پساب می‌توان بیش از ۵ دشت استان را با تغذیه مصنوعی احیا کرد.
اکنون مهمترین مانع در توسعه فضای سبز در بندرعباس منابع آبی شیرین است.
با پساب فعلی در بندرعباس می‌توان همه نیاز‌های فضای سبز و صنعت در بندرعباس را تامین کرد.
نیاز فضای سبز ۲۰۰ لیتر بر ثانیه و صنعت هزار لیتر بر ثانیه است.
بیش از ۸۵ درصد از تصفیه پساب خانگی قابل برگشت و استفاده در فضای سبز و درختکاری و صنعتی و ۱۵ درصد نیز تولید کود کشاورزی و گاز است.
نه تنها از پساب فعلی به علت چرخه ناقص تصفیه هیچ استفاده ای نمی شود بلکه با رها سازی در دریا خسارت‌های زیست محیطی فراوانی بوجود امده است.
معاون نظارت و پایش اداره کل محیط زیست هرمزگان می‌گوید: در بندرعباس روزانه ۷۰۰ لیتر بر ثانیه پساب وارد دریا می‌شود.
مسیح می‌افزاید: ۱۲ نقطه در ساحل بندرعباس به عنوان کانون آلایندگی دریا شناسایی شده اند که ۱۱ نقطه ورود عمده پساب و فاضلاب است.
ورود فاضلاب در ساحل باعث ایجاد پدیده آب قهوه‌ای و بوی بد ساحل شده است.
سرپرست مرکز اقیانوس شناسی در هرمزگان می‌گوید: ورود فاضلاب به دریا باعث به هم خوردن توزان زیستی و رشد گونه‌های مضر و غیر مفید مانند پلانتگتون‌ها شده است.
صمد حمزه‌ای می‌افزاید: به علت ساخت اسکله و موج شکن‌ها و دیگر بنا‌ها پدیده جز و مد کاهش یافته و امکان خود پالایشی ساحل از رفته است و همین امر مخاطرات پساب‌ها را چندین برابر کرده است.
وی می‌گوید: به علت رسوب ۱۰ متری میکرو ارگانیگ‌ها بیش از ده‌ها سال طول می‌کشد تا آلودگی موجود رفع شود.
روزانه ۵ میلیون و ۱۵ هزار مترمکعب پساب صنعتی نیز وارد دریا می‌شود.
دکتری عمران آب می‌گوید: پساب صنعتی به علت وجود فلزات سنگین و داغ بودن ۵ برابر بیشتر از پساب خانگی مضرتر است.
حسن وقار فر می‌افزاید: نیاز است صنایع با ایجاد حوضچه‌های عمیق و با خنک کردن پساب امکان بازچرخه دوباره را فراهم کنند.
استان هرمزگان به علت ویژگی‌های زمین شناختی و امکان جذب پایین فاضلاب نیاز به توسعه شبکه‌های فاضلاب و بازچرخانی اب‌های نامتعارف دارد.
دو شهر بزرگ و پرجمعیت استان میناب و بندرعباس با ۵۳ درصد از جمعیت استان امکان بازچرخانی از فاضلاب ندارد.
نخستین تصفیه خانه فاضلاب استان در سال ۷۳ در بندرعباس راه اندازی شد و به علت نبود برنامه‌ای جامع برای استفاده و نگهداری بیش از ۹۰ درصد از تاسیسات این تصفیه خانه از بین رفته و دچار زنگ زدگی و خوردگی شده است.
جانمایی تصفیه خانه فاضلاب در بندرعباس نیز به درستی صورت نگرفته است.
کرباسی کارشناس فاضلاب می‌گوید: تصفیه فاضلاب باید در پایین‌ترین نقطه و تصفیه آب شهری در بالاترین نقطه شهر باید ساخته شود که این در بندرعباس برعکس است و بیش از ۶ دستگاه پمپاژ برای انتقال فاضلاب راه اندازی شده است.
وی می‌افزاید: تصفیه خانه بندرعباس از ۱۵ سال پیش مورد بهره برداری قرار گرفته است و امکان اضافه شدن مشترکان جدید وجود ندارد.
۱۶۲ هزار مشترک فاضلاب در استان وجود دارد.
قایم مقام مدیر عامل آب و فاضلاب شهری استان می‌گوید: ۱۳۸ کیلومتر از خطوط لوله فاضلاب شهری لوله‌های بتنی است که بطور کامل تخریب شده است و باعث نشت شورآب به درون لوله‌ها شده است.
منصوری می‌افزاید: در روند فعلی چاره‌ای جزء تصفیه ناقص فاضلاب و ورود پساب به دریا وجود ندارد.
وی می‌گوید: ۸۰ درصد از نیاز شهروندان در مصارف غیر آشامیدنی است که با استفاده از پساب‌ها قابل جبران است.
نبود شبکه توزیه پساب باعث شده است تا کمتر برای مصارف خانگی مورد توجه باشد و بیشتر برای تغذیه مصنوعی دشت ها، صنعت و فضای سبز استفاده شود.
اسکندرزاده مدیر اجرائی شرکت ژرف کار جم می‌گوید: هزینه بالای تصفیه فاضلاب نسبت به آب شیرین کن باعث شده است تا سرمایه گذاران، نمک زدایی از دریا را در اولویت قرار دهند.
وی می‌افزاید: تحویل پساب باید کمتر از قیمت اعلام شده آب شیرین کن باشد.
مدیر عامل آب و فاضلاب شهری می‌گوید: برای حمایت از تصفیه پساب مجوز آب شیرین کن به صنایع جدید ممنوع و اشتراک فضای سبز نیز قطع شده است.
امین قصمی می‌افزاید: اکنون ۸ درصد از آبیاری فضای سبز از طریق شبکه توزیع شهری است.
تصفیه فعلی به علت شوری و میکروب بالاامکان استفاده در فضای سبز ندارد.
میزان شوری پساب فعلی ۴۵۰۰ میکرو موس است که برای استفاده در فضای سبز باید به ۲۵۰۰ میکرو موس برسد.
۳۸ درصد جمعیت استان در بندرعباس ساکن است.
استاندار هرمزگان می‌گوید: براساس دستور رئیس جمهور تا دو سال آینده باید جلوی ورود پساب و فاضلاب به دریا را گرفت و در این زمینه مطالعه راه اندازی و استفاده از پساب با حضور شرکت‌های ملی و سرمایه گذاران آغاز شده است.
فریدون همتی می‌افزاید:جلوی ورود پساب بندرعباس به دریا نیز با هزینه ۲۵۰ میلیارد تومانی بخش خصوصی تا پایان سال گرفته می‌شود.
اکنون در ۴ شهرستان استان شبکه فاضلاب و تصفیه راه اندازی شده است و ۵ شهرنیز در دست مطالعه است.
ظرفیت شهرستان‌های استان به جزء بندرعباس بسیار ناچیز و کمتر از 3 هزار مترمکعب در روز است.
ظرفیت تولید تصفیه خانه بندرعباس 60 هزار مترمکعب در روز است.
همزان با توسعه شیرین سازی آب دریا استفاده از پساب در دستور کار شورای حفاظت منابع آب استان است تا جلوی هدررفت ۱۵ ساله طلای خاکستری در استان گرفته شود.
میزان پساب در هرمزگان ۷۲ هزار مترمکعب است که ۸۵ درصد از پساب موجود در بندرعباس است.
خطوط شبکه فاضلاب در کل استان ۸۴۰ کیلومتر است
نیاز تولیدی آب در هرمزگان ۴۳۰۰ لیتر بر ثانیه است.
نویسنده: محمد امیرمحمدی
منبع: خبرگزاری صدا و سیما هرمزگان